Ocena pracownicza – ocena 180°, czy 360°? Jak należy przeprowadzić ocenę pracowniczą?

Żaden pracownik nie lubi być oceniany, bo to doświadczenie stresujące i kojarzące się z przesadną kontrolą ze strony pracodawcy. A przecież za oceną pracowniczą nie stoi chorobliwa kontrola, tylko troska o dobro firmy, a w tym – również jej pracowników.

Nie da się sprawnie zarządzać firmą i kierować działaniami pracowników, kiedy nie znasz możliwości swojego zespołu. Powinieneś mieć skuteczne metody, które pozwolą Ci na weryfikację zachowań pracowników i ocenę wydajności poszczególnych osób. Spokojnie! Nie musisz wymyślać do tego koła na nowo – te metody to oceny pracownicze.

Zebraliśmy dla Ciebie przydatne informacje o sposobach oceniania pracowników. Zobacz, jak możesz je wykorzystać do realizacji swoich celów.

1. Ocena pracownika – co to w ogóle jest?
2. Jakie korzyści niosą ze sobą oceny pracownika?
3. Ocena okresowa pracownika – jak często należy oceniać pracownika?
4. Jakie oceny pracowników są najczęściej stosowane?
5. Jak przeprowadzić ocenę pracownika?
6. Na czym nie polega ocena pracownika?

Ocena pracownika – co to w ogóle jest?

Ocenianie pracowników to jeden z elementów procesu zarządzania zasobami ludzkimi. Element, którego nie możesz pominąć, ani nie powinieneś unikać. Pozwala on na weryfikację w jaki sposób Twoi pracownicy wykonują swoje obowiązki.

Na podstawie ocen możesz m. in. planować jak będzie wyglądać dalsza organizacja pracy na poszczególnych stanowiskach, zbierać informacje o wydajności, realizacji celów oraz atmosferze panującej wewnątrz zespołu.

Jakie korzyści niosą ze sobą oceny pracownika?

Są trzy obszary zarządzania personelem, w których ocenianie będzie przydatne:

1. obszar ekonomiczny – stawiasz pracownikowi cele do zrealizowania, wyznaczasz zadania i oceniasz efekty działań;
2. obszar organizacyjny – usprawniasz komunikację wewnątrz firmy, bo uzyskujesz komplet informacji od pracowników, co pozwala skorygować pewne procesy i zachowania;
3. obszar psychologiczny – poddając pracownika ocenie chcesz go motywować do zdobywania nowej wiedzy i rozwoju umiejętności.

Wprowadzenie systemu oceniania nie ma więc na celu wytykania błędów w pracy, czy szukania winnych jakiegoś problemu wewnątrz firmy. To tylko sposób na rozpoznawanie tych problemów, na badanie wydajności i na podnoszenie jakości pracy każdego pracownika, poprzez udzielanie informacji zwrotnej.

Ocena pracowników to szereg korzyści dla firmy:

• poznanie poziomu wydajności i jakości pracy – na jego podstawie można wyznaczać kolejne cele do realizacji;
• poznanie mocnych i słabych stron pracowników – daje to podstawę do wytyczenia nowych ścieżek rozwoju oraz pozwala wyrównywać poziom wiedzy wśród pracowników;
• ustalenie wartości wpływających na dalsze zmiany kadrowe (możliwości awansu, podwyżki, zwolnienia itp.);
• usprawnienie i poprawa jakości komunikacji wewnątrz firmy.

Ocena okresowa pracownika – jak często należy oceniać pracownika?

Jak często należy oceniać pracownika? To zależy. Możemy podpowiedzieć Ci jedno – rób to systematycznie, nie rzadziej niż raz w roku.

Jest bardzo wiele czynników, które mają wpływ na częstotliwość procesu oceniania. Musisz wziąć je pod uwagę, zanim ustalisz jakiś harmonogram ocen pracowniczych.

Zastanów się nad kilkoma aspektami i stwórz własny wzór kalendarza ocen:

• jak duży jest Twój zespół;
• w jakim wieku są Twoi pracownicy;
• czy są to osoby z dużym stażem pracy, czy raczej osoby, które dopiero rozpoczęły u Ciebie pracę;
• jakie umiejętności są potrzebne na danym stanowisku i czy masz narzędzia, które pomogą ustalić odpowiedni poziom tych umiejętności.

Kiedy stworzysz taki wzór w oparciu o powyższe dane, będziesz w stanie sam określić, jak często chcesz oceniać swoich pracowników.

Jakie oceny pracowników są najczęściej stosowane?

Jest kilka sposobów na przeprowadzenie oceny pracowniczej. Wybór metody zależy od kryteriów, które ustalisz. Możesz przy tym wykorzystać gotowy system ocen lub stworzyć autorski arkusz oceny.

Ocena okresowa pracownika 90 stopni

• Jest to podstawowy sposób oceny, który polega na tym, że pracę i zachowania pracownika ocenia jego bezpośredni przełożony.

Ocena okresowa pracownika 180 stopni

• Pierwszy stopień oceny wieloźródłowej, gdzie pracownik ocenia się sam i jednocześnie jest oceniany przez przełożonego. To świetny sposób na przedstawienie pracownikowi informacji, do uzyskania jakich wyników powinien dążyć i pozostawienie mu możliwości samodzielnej weryfikacji, czy te wyniki osiągnął.

Ocena okresowa pracownika 270 stopni

• W ocenie 270 stopni uwzględniane są trzy źródła danych: przełożony, współpracownicy oraz dana osoba, poddawana ocenie. Ten sposób dostarcza wiedzy jak pracownik funkcjonuje w danej organizacji, czy odnajduje się jako część zespołu, czy wywiązuje się wobec niego ze swoich zadań, co sądzą o nim pozostali pracownicy itp.

Ocena okresowa pracownika 360 stopni

• Ten sposób oceny sprawdza się w przypadku osób, które funkcjonują w firmie na wyższych stanowiskach i mają podwładnych. Składowe oceny 360 stopni to komplet informacji od: przełożonego, współpracowników (osób o tych samych kompetencjach), podwładnych oraz od osoby poddawanej ocenie.

Ocena pracownika 360 stopni +

• Do uzyskania najszerszej oceny pracowniczej można wykorzystać dane z jeszcze jednego źródła ocen – osób spoza organizacji, np. klientów firmy lub jej kontrahentów. Do tego celu można wykorzystać ankietę, w której klienci lub kontrahenci ocenią pracę danego pracownika. Podpowiadamy: dobrze mieć na podorędziu gotowy wzór ankiety, by w odpowiednim momencie poprosić o jej uzupełnienie.

Jak przeprowadzić ocenę pracownika?

System oceniania należy dostosować do potrzeb własnej firmy. Rozliczenie zadań, czy weryfikacja rozwoju pracowników powinny mieć ustalone indywidualne kryteria oceny. Nie korzystaj z gotowych treści, które znajdziesz online. Ustal własny system zarządzania ocenami.

Czy do okresowej oceny pracy i umiejętności pracownika w 2022 roku wystarczą Ci kartka i ołówek? Pewnie tak, pod warunkiem, że na kartce wypiszesz odpowiednie pytania otwarte i zamknięte. Takie, które pozwolą określić stan wiedzy, którą dysponuje pracownik, jego umiejętność zarządzania czasem i organizacji pracy własnej itd. Wersja manualna, choć pracochłonna – może być stosowana przy ocenie 90 stopni / 180 stopni, kiedy informacji do przetworzenia i weryfikacji zbiera się mniej.

Żeby jednak znacząco ułatwić sobie zbieranie danych, ale też ich analizę (dostrzeżenie różnicy między odpowiedziami, obserwacja postępów i wzrostu, ocena kompetencji), dalsze przetwarzanie i przechowywanie – wykorzystaj dedykowane narzędzia do usprawnienia oceniania pracowników.

Pełen zakres funkcjonalności do przeprowadzenia oceny pracowniczej znajdziesz np. w wybranym systemie HRM. Jeśli już korzystasz w firmie z takiego systemu, to wiesz, że pozwala on na płynną realizację wielu rodzajów ocen okresowych, uwzględniając ustalone kryteria i harmonogram.

Na czym nie polega ocena pracownika?

Podkreślmy to raz jeszcze – ocena pracownika to metoda, która pozwala na weryfikację zachowań pracowników i ocenę wydajności poszczególnych osób. Nie jest to narzędzie kontroli absolutnej! Bardziej jest to forma wsparcia, udogodnienie pozwalające na weryfikację wyników pracy.

Zapamiętaj! Okresowa ocena pracownika NIE polega na:

• skupianiu się na negatywach i błędach;
• ocenie pracownika na podstawie jednego zdarzenia (np. braku osiągnięcia wyników w zakładanym czasie);
• sugerowaniu się jedną cechą pracownika, zamiast spojrzeniu na niego całościowo (np. uważasz, że pracownik zatrzymał się w rozwoju, bo nie zdobywa jakiegoś certyfikatu, a on zwyczajnie ma już w danym temacie doświadczenie i nie chce tracić czasu na uczestnictwo w kursie dla samego „papierka”);
• ocenie na podstawie wyglądu;
• wywoływaniu niezdrowej rywalizacji wśród pracowników.

Słowem podsumowania…

Wprowadzenie w swojej firmie systemu ocen pracowniczych to efektywny sposób na zwiększenie wydajności pracy poszczególnych pracowników, ale też polepszenie sposobu funkcjonowania całej organizacji.

Dzięki przejrzystemu systemowi ocen pracownik jest pewien, czego się od niego oczekuje, a przełożony pracownika wie według jakich kryteriów mierzyć osiągnięcia w zespole.

Jeśli interesują Cię inne informacje o pracy działu HR i systemach zarządzania w HR, zobacz nasze artykuły:

• Dział HR w firmie – jakie są jego zadania i obowiązki?
• Czym jest system HRM i do czego się go używa?

Wciąż uzupełniamy zasoby wiedzy na stronie o kolejne ciekawe treści! Jeśli chcesz wiedzieć więcej – obserwuj nas.